"Medea" xuất phát từ động từ "medein" - trong tiếng Hi Lạp có nghĩa là "bảo vệ". Một nhân vật bi kịch nổi tiếng của thần thoại Hi Lạp, một ví dụ kinh điển cho luận điểm "một tình yêu mãnh liệt cũng sẽ là nguyên nhân dẫn đến những điều tồi tệ".
Medea là công chúa con vua
Aeetes xứ Colchis (thuộc lãnh thổ Gruzia ngày nay), dòng dõi thần Mặt trời
Helios, người sở hữu bộ lông cừu vàng. Thần thoại kể rằng, thần
Zeus từng âm mưu quyến rũ nàng, nhưng được sự bảo hộ của
Hera, nữ thần bảo trợ hôn nhân gia đình (và cũng là vợ
Zeus),
Medea đã buộc
Zeus phải từ bỏ ý định đó.
Trong truyền thuyết Argonaut, con tàu Argo được chỉ huy bởi người anh hùng
Jason, đã tập hợp một lực lượng bao gồm toàn bộ các vị anh hùng Hi Lạp đương thời, vượt biển trong sứ mệnh đi tìm bộ lông cừu vàng. Được sự bảo trợ của nữ thần tình yêu và sắc đẹp
Aphorodite, và để bảo đảm cho sứ mệnh thành công, thần đã dùng khả năng của mình để gieo vào lòng
Medea một tình yêu mãnh liệt ngay từ cái nhìn đầu tiên với
Jason. Từ đó, nàng trở thành công cụ đắc lực giúp
Jason hoàn thành sứ mạng tìm bộ lông cừu vàng, đồng thời bảo vệ các thành viên của tàu Argon trở về Hi Lạp an toàn, kể cả phải phản bội cha, Tổ quốc và cùng mọi người lập mưu giết chính em trai mình. Thần thoại kể rằng, để quân Colchis không thể đuổi theo,
Medea và mọi người đã băm xác em cô thành từng mảnh rồi vứt xuống biển, buộc quân Colchis phải dừng lại để nhặt xác Hoàng tử của mình.
Yêu
Jason với tất cả niềm tin, sự chân thành và mù quáng,
Medea ngoan ngoãn tuân theo mọi yêu cầu của
Jason, kể cả việc giúp cha hắn trẻ lại và lần lượt giết những kẻ thù mà
Jason căm ghét. Lần nào cũng thế,
Jason luôn là kẻ ra lệnh và
Medea là người thực hiện tất cả những vụ giết người man rợ đó.
Sau khi bị đuổi khỏi xứ sở của
Jason vì tội giết vua
Pelias, gia đình
Jason tới cư ngụ ở đất Corinth. Chính ở xứ sở này,
Jason quyết định lấy
Glauce - con gái vua
Creon đang trị vì Corinth - để nhắm đến ngai vàng. Đó là một bước đi khôn ngoan của một kẻ đã mất tất cả địa vị của một ông vua mà anh ta đáng ra phải có (vua
Pelias hứa sẽ trả ngôi vua cho
Jason nếu chàng mang về bộ lông cừu vàng, nhưng rốt cuộc lão ta đã nuốt lời). Để thực hiện điều đó,
Jason đã ruồng bỏ với
Medea, và làm ngơ khi vua
Creon ra lệnh đuổi nàng cùng hai con khỏi thành bang ngay lập tức. Để trả thù,
Medea lập mưu giết chết cha con
Creon, nguyền rủa
Jason sẽ phải chết vì tàu Argo mà chàng từng chỉ huy ngày trước rồi bỏ đi. Cũng theo truyền thuyết, các con nàng đã bị dân chúng thành Corinth giết để trả thù cho nhà vua của họ.
*
* *
Vở bi kịch "Medea" của Euripides
Vở bi kịch "
Medea" của Euripides khai thác truyền thuyết về bộ lông cừu vàng và truyền thuyết về những thủy thủ trên con tàu Argo, làm nên một tấn bi kịch đau xót về tình yêu.
Medea là một nhân vật truyền thuyết trong kho tàng văn học dân gian Hi Lạp. Nàng là con gái nhà vua xứ Colchis, giỏi phù phép, ma thuật. Vua có tấm lông da con cừu vàng, là bùa hộ mệnh của đất nước, được canh giữ cẩn mật.
Jason vốn là Hoàng tử Ioncos, bị chú là
Pelias chiếm ngôi và hứa sẽ trả lại khi nào chàng mang về được tấm da lông cừu vàng. Chàng ra đi, chỉ huy con tàu Argo với 50 dũng sĩ. Ðến Colchis, chàng được
Medea đem long yêu và hết sức giúp đỡ đạt được mục đích.
Medea trốn theo
Jason về Ioncos. Ho lấy nhau và có hai con. Người chú nuốt lời không trả lại ngai vàng.
Medea lại giúp
Jason trả thù người chú, sau đó họ phải đi lánh nạn tại Corinth.
Vở kịch bắt đầu với tâm trạng đau khổ, hờn ghen và căm giận của
Medea trước thái độ phụ bạc trắng trợn của
Jason. Chàng sắp sửa thành hôn cùng công chúa
Glauce - con gái vua
Creon. Càng căm giận hơn khi vua còn ra lệnh trục xuất nàng cùng hai con trai ra khỏi Corinth.
Medea cầu xin được ở lại thêm một ngày để sửa soạn, thật ra trong tâm nàng đang nung nấu ý định trả thù. Nàng sai hai con đem dâng lên cho Công chúa chiếc áo choàng và vương miện, nói rằng để cầu xin ở lại Corinth. Khi vừa mặc vào là công chúa ngấm thuốc độc chết cháy. Vua
Creon đến cứu con cũng bị chết theo. Ðể trừng phạt
Jason,
Medea tự tay giết cả hai con. Bi kịch kết thúc bằng nỗi đau khổ của
Jason trong lời bình luận của đội đồng ca.
"Medea" là một vở bi kịch về tình yêu, gia đình nhưng rất giàu ý nghĩa xã hội. Qua câu chuyện một người phụ nữ, một người vợ, người mẹ có tình yêu mãnh liệt và có ý thức về quyền sống, nhân phẩm của mình, bị phụ bạc đã nổi giận giáng một đòn trả thù rất khủng khiếp và độc ác xuống người chồng, Euripides đã cho ta thấy tình trạng suy đồi đạo đức trong xã hội thời đó. Vở kịch tố cáo những thành kiến phân biệt đối xử đối với người phụ nữ và ước mơ được quyền sống bình đẳng của họ. Cuộc đấu tranh trong tâm hồn Medea giữa lý trí và dục vọng, giữa tình mẫu tử và ý định trả thù nghiệt ngã đã tạo nên sức hấp dẫn của vở kịch. Chỗ hạn chế là cảnh trả thù quá rùng rợn khiến cho giá trị chân chính của tác phẩm và ý nghĩa nhân đạo bị tổn thương.